Ir al menú de navegación principal Ir al contenido principal Ir al pie de página del sitio

SECCIÓN B: CIENCIAS BIOLÓGICAS Y AMBIENTALES

Vol. 2 Núm. 3 (2010): Número especial por el Año Internacional de la Diversidad Biológica

La flora patrimonial de Quito descubierta por la expedición de Humboldt y Bonpland en el año 1802

DOI
https://doi.org/10.18272/aci.v2i3.45
Enviado
julio 15, 2015
Publicado
2010-12-08

Resumen

Se presenta los resultados preliminares de una investigación de fuentes históricas y de herbario, sobre las colecciones botánicas de Alexander von Humboldt y Aimé Bonpland realizadas en el año 1802 en la ciudad de Quito y sus alrededores. Se ha seleccionado en el presente estudio a 142 especies de plantas, las cuales son consideradas de inmenso valor patrimonial debido a que fueron recolectadas y herborizadas por primera vez en Quito y zonas aledañas y sus colecciones incluyen a los especímenes tipo usados para describir las especies. Veinticinco especies patrimoniales del total registrado están en riesgo, por tratarse de especies endémicas del Ecuador, entre éstas Cynanchum serpyllifolium (Asclepiadaceae) que no ha sido encontrada desde hace más de 100 años, mientras que Aetheolaena ledifolia (Asteraceae) y Cyperus multifolius (Cyperaceae) solo se conocen de las colecciones tipo hechas en el año 1802. Cerca del 80% de las especies seleccionadas corresponden a la forma de vida de hierbas, lo que de alguna forma demuestra que el nivel de intervención humana en los bosques de la región de Quito ya era muy intenso en esa época. A partir de estos conocimientos se propone manejar el concepto de plantas patrimoniales de Quito y pueblos aledaños y además fortalecer el proceso de apropiación y valoración del patrimonio natural.

viewed = 4108 times

Citas

  1. Acosta Solís, M. 1968. "Naturalistas y Viajeros Científicos que han Contribuido al Conocimiento Florístico y Fitogeográfico del Ecuador". Instituto Ecuatoriano de Ciencias Naturales. 65.1-138.
  2. Jorgensen, P. and León-Yánez, S. 1999. "Catalogue of the Vascular Plants of Ecuador". Monographs in Systematic Botany from the Missouri Botanical Garden. 75, 1-1181.
  3. Zúñiga, N. 1964. "Humboldt y la Geografía de las Plantas". Talleres Gráficos Nacionales. 1, 1-102.
  4. González Suárez, F. 1966. "Historia General de la República del Ecuador". Ediciones Esfel. 6, 1-250.
  5. Sandwith, N. 1926. "Humboldt and Bonpland"™s Itinerary in Ecuador and Peru". Bulletin ofMiscellaneus Information. 4, 181-190.
  6. Bustamante, M. 1969. "Humboldt en la Real Audiencia de Quito". Flora. 13,225-233.
  7. Martínez, A. 1902a. "El Pichincha. Estudios Históricos, Geológicos y Topográficos". Anales de la Universidad Central del Ecuador. 16, 443-458.
  8. Martínez, A. 1902b. "El pichincha. Estudios Históricos, Geológicos y Topográficos". Anales de la Universidad Central del Ecuador. 17, 17-32.
  9. Humboldt, A., Bonpland, A., and Kunth, C. 1825. "Nova Genera et Species Plantarum (Quarto ed.)". Apud Gide Filium, Bibliopolam. 7, 1-506.
  10. Wolf, T. 1892. "Geografía y Geología del Ecuador". Tipografía de FA. Brockhaus. pp. 1-671.
  11. Valencia, R., Pitman, N., León-Yánez, S., and Jorgensen, P. 2000. "Libro Rojo de las Plantas Endémicas del Ecuador". Herbario QCA. pp. 1-489.
  12. Don, G. 1838. "A General History of the Dichlamydeous Plants, Comprising Complete Description of the Different Orders; together with the Characters of the Genera and Species, and an Enumeration of the Cultivated Varieties; their Places of Growth, Time of Flowering, Mode of Culture, and Uses in Medicine and Domestic Economy; the Scientific Names Accentuated, their Etymologies Explained, and the Classes and Orders Illustrated by Engravings, and Preceded by Introductions to the Linnaean and Natural Systems, and a Glossary of the Terms Used: the Whole Arranged According to the Natural System. The Gardener"™s and Botanist"™s Dictionary". Gilberty Rivington. 4, 1-908.
  13. RAE 2010. "Real Academia Española". Technical report. Real Academia Española.
  14. IUCN 2010. "The IUCN Red List for Threatened Species 2010.1" <http://www.iucnredlist.org>
  15. Humboldt, A., Bonpland, A., and Kunth, C. 1820. "Nova Genera et Species Plantarum (Quarto ed.)". Apud N. Maze, Bibliopolam. 4, 1-312.
  16. Hidalgo-Nistri, F. 1998. "Los Antiguos Paisajes Forestales del Ecuador". Ediciones Abya-Yala. pp. 1-108.
  17. Jameson, G. 1865. "Plantarum Aequatoriensium, Exhibens Plantas Praecipue in Regione Temperata et Frigida Crescentes, Secundum Systematam Naturalem Descriptas. Viribus Medicatis et Usibus Oeconomicis Plurimarum Adjectis". Typis Joannis Pauli Sanz. 1, 1-333.
  18. Hidalgo-Nistri, F. 2007. "Descripción y Fuentes Históricas de los Antiguos Bosques del Ecuador". Banco Central del Ecuador. pp. 1-398.
  19. Humboldt, A. and Bonpland, A. 1809. "Plantes Équinoxiales, Recueillies au Mexique, Dans l"™ile de Cuba, Dans les Provinces de Caracas, de Cumana et de Barcelone; aux Andes de la Nouvelle-grenade, de Quito et du Pérou, et Sur les Bords du Rio-negro, de l"™orènoque et de la Rivière des Amazones". F Schoell. 2, 1-191.
  20. Ruales, C. 2009. "Plantas Ecuatorianas Bicentenarias. Humboldt y Bonpland y su Contribución al Conocimiento de la Flora del Ecuador". Ministerio de Cultura del Ecuador. pp. 1-6.
  21. Bentham, G. 1846. "Prodromus Systematis Naturalis Regni Vegetabilis, Sive Enumeratio Contracta Ordinum Generum Specierumque Plantarum huc usque Cognitarium, Juxta Methodi Naturalis, Normas Digesta". Sumptibus Sociorum Treuttel et Würtz. 10, 186-586.
  22. Hitchcock, A. 1927. "The Grasses of Ecuador, Peru and Bolivia". Contributions from the United States National Herbarium. 24,291-556.
  23. Humboldt, A., Bonpland, A., and Kunth, C. 1815. "Nova Genera et Species Plantarum (Quarto ed.)". Librariae Graeco-Latino-Germaniae. 1, 1-377.
  24. Humboldt, A., Bonpland, A., and Kunth, C. 1817. "Nova Genera et Species Plantarum (Quarto ed.)". Librariae Graeco-Latino-Germaniae. 2, 1-406.
  25. Humboldt, A., Bonpland, A., and Kunth, C. 1818. "Nova Genera et Species Plantarum (Quarto ed.)". Librariae Graeco-Latino-Germaniae. 3, 1-456.
  26. Humboldt, A., Bonpland, A., and Kunth, C. 1821. "Nova Genera et Species Plantarum (Quarto ed.)". Apud N. Maze, Bibliopolam. 5, 1-432.
  27. Humboldt, A., Bonpland, A., and Kunth, C. 1823. "Nova Genera et Species Plantarum (Quarto ed.)". Apud Gide Filium, Bibliopolam. 6,1-541.
  28. Kunth, C. 1819. "Mimoses et Autres Plantes Legumineuses du Nouveau Continent". Librarie-Gide. 1, 1-265.
  29. Kunth, C. 1835. "Distribution Méthodique de la Famille des Graminées". Librarie-Gide. 1, 1-175.
  30. Kunth, K. 1839. "Bemerkungen über die Familie der Piperaceen". Linnaea: Ein Journal für die Botanik in ihrem ganzen Umfange. 13, 561-726.
  31. Müller Argoviensis, J. 1866. "Prodromus Systematis Naturalis Regni Vegetabilis, sive Enumeratio Contracta Ordinum Generum Specierumque Plantarum huc usque Cognitarium, juxta Methodi Naturalis, Normas Digesta". Sumptibus Sociorum Treuttel et Würtz. 15, 189"” 1260.
  32. Reichenbach, H. 1858. "Xenia Orchidacea: Beiträge zur Kenntniss der Orchideen". Leipzig. 1, 1-246.
  33. Steudel, E. v. 1841. "Nomenclator Botanicus, seu, Synonymia Plantarum Universalis: Enumerans Ordine Alphabetico Nomina Atque Synonyma, tum Generica tum Specifica, et a Linnaeo et a Recentioribus de re Botanica Scriptoribus Plantis Phanerogamis Imposita". Typis et sumptibus J.G. Cottae. pp. 1-810.
  34. Weddell, H. 1855. "Chloris Andina: Essai d"™une Flore de la Région Alpine des Cordillères de l"™Amérique du Sud". P. Bertrand Libraire. 1, 1-231.
  35. Chase, A. 1929. "The North American Species of Paspalum". Contributions from the United States National Herbarium. 28, 1-310.
  36. Loesener, T. 1901. "Monographia Loasacearum". Nova Acta Academiae Caesareae Leopoldino-Carolinae Germanicae Naturae Curiosorum. 78, 1-598.
  37. Moquin-Tandon, A. 1849. "Prodromus Systematis Naturalis regni Vegetabilis, sive Enumeratio Contracta Ordinum Generum Specierumque Plantarum huc usque Cognitarium, juxta Methodi Naturalis, Normas Digesta". Sumptibus Sociorum Treuttel et Würtz. 13,231-424.
  38. Schultes, J. 1819. "Caroli a Linné. Equitis. Systema Vegetabilium: Secundum Classes, Ordines, Genera, Species. cum Characteribus, Differentiis et Synonymiis". J.G. Cottae. 5, 1-632.
  39. Willdenow, C. 1806. "Caroli a Linné Species Plantarum: Exhibentes Plantas rite Cognitas, ad Genera Relatas, cum Differentiis Specificis, Nominibus Trivialibus, Synonymis Selectis, Locis Natalibus, Secundum Systema Sexuale Digestas. Editio quarta". Impensis G.C. Nauk. 4,653-1157.
  40. Humboldt, A. and Bonpland, A. 1808. "Plantes Équinoxiales, Recueillies au Mexique, dans l"™ile de Cuba, dans les Provinces de Caracas, de cumana et de Barcelone; aux Andes de la Nouvelle-grenade, de Quito et du Pérou, et Sur les Bords du Rio-negro, de l"™orénoque et de la Rivière des Amazones". F Schoell. 1, 1-234.
  41. Lessing, C. 1830. "De Synanthereis Herbarii, Dissertatio Quarta". Linnaea: Ein Journal für die Botanik in ihrem ganzen Umfange. 5, 1-236.
  42. Lessing, C. 1831. "De Synanthereis Herbarii, Dissertatio Quarta". Linnaea: Ein Journal für die Botanik in ihrem ganzen Umfange. 6,624-721.
  43. Candolle, A. 1838. "Prodromus Systematis Naturalis Regni Vegetabilis, Sive Enumeratio Contracta Ordinum Generum Specierumque Plantarum huc usque Cognitarium, juxta Methodi Naturalis, Normas Digesta. Sistens Compositarum Tribus Ultimas et Ordinis Mantissam". Sumptibus Sociorum Treuttel et Würtz. 7, 1-330.
  44. Schlechtendal, D. 1816. "Ueber die Stellarien und Arenarien Arten, Welche in der Willdenowschen Pflanzensammlung Aufbewahrt Warden". Der Gesellschaft Naturforschender Freunde Zu Berlin Magazin für die Neuesten Entdeckungen in der Gesammten Naturkunde. 7, 190-213.
  45. Caldas, F. 1838. "Semanario del Nuevo Reino de Granada". Librería Castellana. pp. 1-330.
  46. Schlechtendal, D. 1814. "Lasiocephalus Eine Neue Pflanzen-gattung". Der Gesellschaft Naturforschender Freunde zu Berlin Magazin für die neuesten Entdeckungen in der Gesammten Naturkunde. 8, 308-309.
  47. Roemer, J. and Schultes, J. 1817. "Caroli a Linneé. Equitis. Systema Vegetabilium: Secundum Classes,Ordines, Genera, Species. cum Characteribus, Differentiis et Synonymiis". J.G. Cottae. 2, 1-964.
  48. Dunal, M. F. 1816. "Solanorum Generumque Affinium Synopsis. Seu Solanorum Historiae Editionis Secundae Summarium, ad Characteres Differentiales Redactum, Seriem Naturalem, Habitationes Stationesque Specierum Breviter Indicans". Renaud. pp. 1-51.
  49. Dunal, M. F. 1852 "Ordo CXLII (1). SOLANACEAE (2)" In A.de Candolle, (ed.), "Prodromus systematis naturalis regni vegetabilis, sive enumeratio contracta ordinum generum specierumque plantarum huc usque cognitarium, juxta methodi naturalis, normas digesta", volume 8, pp. 1-675.
  50. Candolle, A. 1830. "Prodromus Systematis Naturalis Regni Vegetabilis, sive Enumeratio Contracta Ordinum Generum Specierumque Plantarum huc usque Cognitarium, juxta Methodi Naturalis, Normas Digesta". Sumptibus Sociorum Treuttel et Würtz. 4, 1-683.
  51. Choisy, J. 1837. "De Convolvulaceis Disertatio Secunda, Complectens Recensionem Generum Batatas, Exogonium, Jacqemontia, Evolvulus, nec non et Paucas Spectabiles Species Intra Genera Ipomaea, Aniseia et Breweria Excerptas". Mémoires de la Société de Physique et d"™Histoire Naturelle de Genève. 8, 43-86.
  52. Lindman, C. A. M. 1909. "Poa Remota Forselles, eine Wiederherzustellende Europäische". Botanische Jahrbücher für Systematik, Pflanzengeschichte und Pflanzengeographie. 44, 36-45.
  53. Davidse, G. and Pohl, R. 1992. "New Taxa and Nomenclatural Combinations of Mesoamerican Grasses". Novon. 2,81-110.
  54. Laegaard, S. 1998. "New Species and Names in Ecuadorian Grasses (Poaceae)". Novon. 8, 23-30.